Annem genelde bu ninniyi söylerdi bize ve bende bebeklerime söylerdim bu ninniyi :)
Kınalı Bebek
Dandini dandini danali bebek,
Elleri kollari kinali bebek,
Neden yaya yürürsün,
Kolelı, dadılı, lalalı bebek...
Dandini dandini danadan,
Bir ay dogmus anadan,
Bağışlasın yaradan,
Eksilmesin aradan...
Benim annem, güzel annem
Beni al kollarına
Kucağında okşa beni
Bana ninniler söyle
Dandini, dandini, dastana
Danalar girmiş bostana
Kov bostancı danayı
Yemesin bostanları
E,E,E,E
E,E,E,E
İNCE KIZ
Biren biren
Ayva diken
Seven sekiz
Seven dokuz
Kara başlı
Kara bir öküz
Alcık balcık
İncecik bir kız
Elinde boncuk
Sana dedim Sen Çık (tekerleme )
Ninnilerin sosyo kültürel hayata yansıması
Annelerin çocuklarını sakinleştirmek ve uyutmak için kendilerine özgü bir besteyle söyledikleri ninnilerin onların gelecekteki sosyal yaşamını şekillendirdiği belirtildi.
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Özlem Özcan, ninnilerin çocukların sosyal gelişiminde önem arz ettiğini söyledi.
Annelerin çocuklarını uyutmak için kendilerine özgü bir besteyle söyledikleri ninnilerin çocuklara sevgiyi öğrettiğini belirten Özcan, şunları kaydetti:
'Anneyle bebek arasındaki etkileşim anne karnında başlayan ve çocuğun bebeklik döneminde yoğunluk kazanan bir süreçtir. Bu dönemde genellikle anneler tarafından söylenen ninniler bebekle anne arasındaki ilişkinin kalitesini arttıracağı gibi, ileri ki yaşamındaki tüm ilişkilerinin de kalitesini artırır. Bu nedenle ninniler çocukların sosyal gelişiminde önem arz ediyor.'
Ninnilerin bebeğin duygularını fark etmesini ve düzenlemesini sağladığına dikkati çeken Özcan, böylece ninniyle büyüyen çocukların ruhsal gelişimlerinin daha sağlıklı olacağını ifade etti.
Özcan, 'Annenin bebeğinin ihtiyaçlarına duyarlı olması, ağladığında onu kucağına alarak sakinleştirmezi ve ninnilerle sıcaklık göstermesi bebeğin ileride kendisine olan güven duygusunu da geliştirecektir' dedi.
- ANNE SESİNİN ÖNEMİ-
Ninnilerin bir takım teknolojik gelişmelere de uğradığını ifade eden Özcan, kaset çalar, CD ya da sesli oyuncaklarla bebeğe dinletilen ninnilerin anne sesi kadar etkili olmayacağını kaydetti.
Özcan, şunları dile getirdi:
'Hiçbir ninni anne ağızından çıkan ninni kadar etkili olmayacaktır. Anneyle bebek arasındaki iletişim bağını güçlendiren ve duygularını fark ettiren ninni annenin yumuşak müzik tınısıyla, kendi sesinden bebeğine söylediği ninnidir. Her şeyin makineleşmesi anneyle çocuk arasındaki iletişimi etkilediği gibi, doğal olarak insan ilişkilerini de etkilemektedir. Çocukların sosyal yaşamlarında etkili iletişim kurmalarında anne ve babanın çocuklarıyla yakından ilgilenmesi ve çocuklarının ihtiyaçlarına karşılık vermesi önemlidir.'
TEKERLEMELER VE TEKERLEMELERİN DİLDEKİ ÖNEMİ
Tekerlemeler, konuşma ve dilin anlam yapılarının, cümlelerin, dilin özelliklerini, sık sık yapılan tekrarlarla ezber alışkanlığını kazandırarak çocuğun psikomotor becerilerinin gelişmesine katkıda bulunur.
Dilin telaffuzu, boğumlaması ile bir bütün halinde öğretilmesine katkıda bulunur. Dildeki sembolleri, alegorik anlatımı, sebep-sonuç ilişkisine dayandırarak dilin mantıksal dizinini kavratır. Dilin matematiğini geliştirir. Dilin gülmece ve eleştirel boyutunu tanıtır.
�Ebe ebe nerede, su doldurur derede, dere boyu çalılık, şu ebe ne de alık, ebe suya dalamaz, araba da bulamaz, ene mene dostum, ben sana küstüm, armudu kestim, tavana astım, tap dedi düştü, kargalar üşüştü, bu da bana düştü�(Şimşek, 2002: 45).
Ebe bulma oyunlarındaki tekerlemenin dilin koşullarıyla oyunun eş zamanlı olarak tanıtılması, dil aracılığı ile oyun kişilerinin ruhsal ve eylemsel konumlarının belirlenmesi, dili oldukça geliştiren bir durumdur.
Tekerlemeler, manilerin giriş bölümleri, sayışmalar ilk başta anlamsız görünürler, çok zengin özlü simgesel içerikleri düşünsel olarak da anlaşılmalarını zorlaştırır, �ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallarken� tekerleme cümlesinin anlamı şudur: anası beşikte olacak kadar küçükken o insan var olmayacağından beşiği de sallayamaz. Belli bir düzeyde doğrudur. Bu sözcük kümesi zaman kavramı üstünde ilginç bir oyun oynuyor. Kuşaklar arasında katılım dolayısıyla, ilerde ana olacak her bebekten çocuğun var olduğu söylenebilir. Anasının beşiğini sallayan bir insanın olduğunu söyleyerek bu tekerleme parçası, çok ekonomik biçimde tarihsel zaman kavramının dışına çıkıyor. Kısacası, masaldaki olayların tüm kuşaklar için geçerli olacağını anlatmaya çalışıyor (Karabaş, 1999: 274). Dil oyunları ile tekerleme çocuğun dil sınırlarını tıpkı düş gücünü, düşlerinin sınırlarını genişletir gibi genişletir. Dili matematiksel problemlere dönüştürerek, egzersizler yaptırarak güçlendirir.
Tekerleme, mani, sayışma, bilmece çocuğun dilsel bellek gücünü artırır. Pratik bir dil kazandırır. Çocuklar bu halk anlatı türleriyle eğlenir, düşünmeye başlar, dil ve düşünce ilişkisini sezinler, dilin gizemli dünyasını duyumsar. Bilmeceler, sayışmalar, maniler, bir varlığın, olayın, kavramın adını vermeden kapalı biçimde, çağrışımla birlikte, özelliklerini belirterek bulunmasını sağlarken, çocuğun sözcük dağarcığını da zenginleştirir (Nas, 2002 : 325).
